Een ‘rouwclown/troostclown’ wat is dat eigenlijk?
Een rouwclown is vooral ‘mens’ onder de mensen. Hij of zij gaat vanuit rust mee in de stroom van wat zich aandient. Deze clown geeft aandacht aan en schept ruimte voor de emoties van de aanwezigen en dat werkt ontkrampend, bevrijdend en geeft ontspanning. Daardoor helpt hij mee om een menselijke beleving te geven aan rouw, bijvoorbeeld aan het sterfproces, of aan een rouwritueel voor/tijdens of na een uitvaart. Vanuit onbevangenheid is deze clown aanwezig en speelt in op wat er in het moment ontstaat. Daardoor helpt hij om het rouwproces te ondersteunen en op subtiele wijze dragelijker te maken. Het proces van rouw is voor iedereen weer anders en heel persoonlijk. De rouwclown neemt dit waar en speelt daar op gepaste wijze op in. Respectvol, met de juiste afstand of nabijheid. Daarbij komt hij dichterbij de rouwenden.
Een rouwclown komt dus geen trucjes doen, is niet de grappigste van het stel. Het gaat niet om de clown, deze wil niet in het middelpunt staan. De rouwclown kent de emoties van rouw en kan daarmee omgaan. De rouwclown kan juist mensen helpen om emoties als verdriet, boosheid, angst, eenzaamheid, maar ook gevoelens van verbondenheid, warmte, blijdschap of enthousiasme te doorvoelen in het moment zelf. Dat helpt bij de rouwverwerking van degene die zich in een rouwproces bevindt. Dat kan troost bieden en ontspanning geven. Waardoor, naast de ernst en zwaarte die er zijn en die deze rouwclown van harte serieus neemt, ook lichtere gevoelens de ruimte krijgen om aanwezig te zijn, daar waar zij zich aandienen. Hij neemt dit alles waar en speelt daar subtiel op in, vanuit een speelse levenskunst die hij bij zichzelf ontwikkeld heeft.
Wat kan een rouwclown betekenen?
Allereerst houdt een rouwclown rekening met de culturele achtergrond of christelijke gebruiken van de familie en met de afspraken, die van tevoren gemaakt worden met de betrokkenen. Kleding wordt aangepast naar behoefte, maar ook de invulling van het proces. Zo kan een rouwclown al vroeg in een proces betrokken worden, zeker wanneer er kinderen bij aanwezig zijn. Dit kan het rouwproces al opgang brengen en ondersteunen op een ontspannen manier. Samen met of voor het gezin kan er gespeeld worden met de emoties, vragen of onzekerheden die er zijn. Zo kan er verbinding ontstaan, juist op momenten waarop ieder op zijn eigen manier met rouw bezig is. In overleg wordt er van tevoren bekeken welke toevoeging passend en gewenst is. Maar ook in het moment ontstaan soms de mooiste dingen, die helpend zijn in het proces.
Een voorstelling voor een instelling waar mensen met een verstandelijke beperking wonen en in corona tijd geen afscheid konden nemen van 3 huisgenoten die zijn overleden. De locatiemanager schrijft het volgende: “Gisteravond is er een voorstelling gegeven door 4 rouwclowns. Zij doen een opleiding om te werken met mensen die met rouw te maken hebben. Een manier om met rouwverwerking om te gaan die wij als locatie nog niet kenden. Een mooie ontroerende korte voorstelling waarin aan de hand van het overlijden van een rups het verdriet beelden kreeg. Daarna de koppeling naar het overlijden van de 3 cliënten onlangs in corona tijd. De cliënten werden uitgenodigd om een roos te leggen voor de overleden cliënten, een ritueel wat we anders altijd bij het overlijden vormgeven, maar helaas door corona niet mogelijk was. Een voorstelling die wat los maakte bij cliënten en samen weer in een ritueel werd gezet. Een indrukwekkende avond.”
Een moeder schrijft:
“Toen iets meer dan een jaar geleden duidelijk werd dat mijn man en de vader van mijn kinderen zou komen te overlijden, kwamen er rouwclowns op ons pad. Terwijl vader in het ziekenhuis lag, maakten de rouwclowns door spel onze grote droom (nog een keer met z’n allen naar Euro Disney) waar. Ook rond de begrafenis waren zij erbij, onopvallend voor anderen, maar voor ieder van mijn jongens een waardevolle steun en toeverlaat.”
Note
In 2022 hebben Hennie en Marieke de opleiding voor rouwclown afgerond. De twee contactclowns vinden het bijzonder om op deze manier te kunnen ondersteunen tijdens en na het verlies van een dierbare.
